Vertellen met engelen van vilt

Deze week heb ik voor een vertelopdracht een verhaal nodig rond het thema licht en/of kerst. Liefst iets met de kamishibai (vertelkastje). Ik moest gelijk denken aan De engel en de ster, maar daarbij heb ik geen vertelplaten. Ik had ook geen tijd om die nog te tekenen, dus ik besloot om mijn vertelkastje voor de gelegenheid om te toveren tot flanelbord: een paar vilten figuurtjes zijn namelijk zo geknipt! Hieronder laat ik zien hoe ik het heb aangepakt.

Hoe kies je een verhaal voor kleuters?

Een paar maanden geleden schreef ik een blog waarin ik tips gaf waar je geschikte verhalen kunt vinden om te vertellen. Maar er zijn natuurlijk veel meer bronnen dan de paar die ik noem. Hoe beoordeel je dan of een verhaal bruikbaar is? Op die vraag geef ik hieronder antwoord. Daarnaast geef ik tips hoe je een verhaal aan jouw doelgroep kunt aanpassen.

Geslaagd! - Tijd voor verhalen (4)

Afgelopen donderdag was het zover: de presentatie van mijn project 'Tijd voor verhalen' aan de pabo van Leiden. Daarin vertelde ik hoe mijn project in elkaar zat en wat de resultaten waren. Dit was het laatste loodje van de opleiding die ik de afgelopen jaren volgde aan de Vertelacademie. Na de presentatie mocht ik mijn certificaat en onderstaande bos bloemen ontvangen: ik ben geslaagd! De inhoud van de presentatie kun je hieronder lezen.

Een sprookje bij elkaar sprokkelen

Ik vertel graag sprookjes. Ik hou van de magische elementen en van de enigszins voorspelbare structuren en motieven in deze verhalen. Dat spreekt ook mijn doorgaans jonge publiek aan, dus dat komt mooi uit. Het bij elkaar sprokkelen van mijn eigen versie van een sprookje vind ik één van de leukste dingen in mijn werk als verhalenverteller.

Vertellen is meer dan de woorden en gebaren

Afgelopen zondag begon het vierde seizoen van Verhalen in het Bos, dat ik sinds 2015 met twee andere vrijwilligers organiseer. Op het programma stond een muzikale vertelvoorstelling van Frans de Vette en Gottfrid van Eck: Volg de olifant. Tijdens deze voorstelling werd me weer eens duidelijk dat vertellen zoveel meer is dan alleen de woorden en gebaren van de verteller. Dat was te danken aan een paar bijzondere bezoekers.

Met kleuters een verhaal verfilmen

Mijn werk - verhalen vertellen - wordt vaak geassocieerd met taal en woorden. Maar als ik een verhaal instudeer, zijn niet de woorden belangrijk voor mij, maar beelden. Als ik de beelden van het verhaal voor me zie, komen de woorden vanzelf. Bij vertelactiviteiten met kinderen ligt het werken met beeld daarom ook voor de hand. Tekenen is vaak de gemakkelijkste weg. Maar bij het project 'Tijd voor verhalen' heb ik ook meerdere keren video's gemaakt naar aanleiding van een verteld verhaal. Met kleuters! Dat kunnen ze prima en ze leren er veel van.

Waar vind ik verhalen om te vertellen?

Ik krijg regelmatig de vraag waar ik de verhalen die ik vertel vandaan haal. Ik gebruik bijna altijd bestaande verhalen, die ik vervolgens naar mijn hand zet. In dit blogartikel zet ik een paar bronnen op een rijtje waar ik regelmatig repertoire uit haal voor kinderen van ongeveer 3 tot 6 jaar. Succes ermee!

Tijd voor verhalen (3) - Animatiefilmpje maken met Puppet Pals

Met mijn project Tijd voor verhalen kon ik eindelijk de app Puppet Pals eens in de praktijk uitproberen. Het resultaat was boven verwachting: het resultaat is grappig en de kinderen waren enorm betrokken. We klagen regelmatig over het beeldschermgebruik van kinderen, maar je kunt die  beeldschermen, omdat ze zo populair zijn, juist ook zinvol gebruiken, bijvoorbeeld voor het stimuleren van mondelinge taal. Hier onder leg ik uit hoe ik het aanpakte.

21st century skills (4) - Sociale en culturele vaardigheden

Toen ik voor het eerst van 21st century skills hoorde, moest ik denken aan dingen als programmeren en computervaardigheden. Maar dat dekt slechts een deel van de lading. Tot de vaardigheden voor de 21e eeuw horen volgens het instituut voor Leerplan Ontwikkeling (SLO) ook minder futuristische zaken, zoals sociale en culturele vaardigheden. Dat laatste is bij uitstek een gebied waar je het vertellen van verhalen kunt inzetten. In dit vierde deel van mijn reeks over 21st century skills ga ik hier dieper op in.

Luisterhouding en betrokkenheid - Tijd voor verhalen (2)

De afgelopen weken ben ik hard aan het werk geweest voor mijn project Tijd voor verhalen. Ongeveer een derde van de lessen zit er nu op. Dat is nog te vroeg voor conclusies, maar er is wel al het een en ander dat me opvalt. Verschillen in luisterhouding bijvoorbeeld. In alle drie de kleutergroepen waar ik kom, luisteren de kinderen aandachtig naar mijn verhalen. Maar hoe ze luisteren, is heel verschillend.

Project: Tijd voor verhalen

In april begin ik met een spannend vertelproject voor groep 1 en 2 van de basisschool. Tien weken lang ben ik een dag per week te gast op de basisschool bij mij in de straat. Wekelijks vertel ik een nieuw kort verhaal in de kring. Daarna ga ik tijdens de werkles van de groepsleerkracht met groepjes kinderen aan de slag met het vertelde verhaal. We gaan spelen, tekenen, knutselen en vertellen, met als doel het bevorderen van de mondelinge taalvaardigheid. Het is tijd voor verhalen in de klas!

21st century skills (3) - Broodje aap

Nepnieuws is geen nieuw fenomeen. Sinds jaar en dag doen verhalen de ronde die als nieuws worden gepresenteerd, maar die in werkelijkheid (grotendeels) verzinsels zijn. Er is zelfs een naam voor: broodjeaapverhalen. Dit genre verhalen kun je goed gebruiken om leerlingen bewust te maken van de mogelijkheden tot manipulatie van nieuws. Daarmee werk je aan mediawijsheid, een belangrijk onderdeel van de 21st century skills. In dit derde artikel van de reeks over 21e eeuwse vaardigheden geef ik een paar 'broodje aap' lessuggesties voor de bovenbouw van de basisschool (of ouder).

21st century skills (2) - Creatief denken

In december schreef ik over 21st century skills, de vaardigheden die kinderen op school zouden moeten leren voor een succesvolle toekomst. Ik zie goede mogelijkheden voor het inzetten van verhalen en vertellen bij het aanleren van die vaardigheden. In bovengenoemd blogartikel gaf ik als voorbeeld hoe het analyseren van verhalen kan helpen bij computational thinking. Deze keer geef ik praktische voorbeelden voor het bevorderen van creatief denken.

Kinderen kunnen zich niet (meer) concentreren... of toch wel?

Klagen over 'de jeugd van tegenwoordig' is van alle tijden. We klagen dat ze niet luisteren en niet kunnen stilzitten. Dat ze snel afgeleid zijn als het aanbod niet snel en flitsend genoeg is. Zich concentreren op één ding? Ho, maar.
Maar misschien zijn we dat wel zelf schuld. Misschien geven wij, volwassenen, ze wel te weinig de gelegenheid om zich te (leren) concentreren. Ik geef daarvan een paar ontluisterende voorbeelden uit de praktijk.

Kamishibai 5 - Ssst! De tijger slaapt

Volgende week beginnen de Nationale Voorleesdagen: een jaarlijks tiendaags evenement ter promotie van het voorlezen aan peuters en kleuters. Tijdens de Voorleesdagen staat altijd het Prentenboek van het Jaar centraal. Het boek van dit jaar is ook te koop als vertelplatenset - en dat is weer net anders dan een boek, met andere mogelijkheden. Welke? Dat beschrijf ik in dit artikel: het vijfde en voorlopig laatste deel in mijn blogreeks over het vertelkastje.

Kamishibai 4: alles uit de kast

Begin 2018 goed en koop een vertelkastje/kamishibai. Een nieuwe kamishibai is best prijzig, of je het nou zelf maakt of er een koopt, maar het is de investering meer dan waard: zo'n kastje is namelijk veel breder inzetbaar dan het in eerste instantie lijkt. Heb je al een vertelkastje? Dan is het nu tijd om het stof ervan af te blazen. Ik geef je in dit artikel namelijk vijf manieren om alles uit de kast te halen met je kamishibai!
[Dit artikel verscheen eerder op de blog Klas van juf Linda]