Kamishibai 5 - Ssst! De tijger slaapt

Volgende week beginnen de Nationale Voorleesdagen: een jaarlijks tiendaags evenement ter promotie van het voorlezen aan peuters en kleuters. Tijdens de Voorleesdagen staat altijd het Prentenboek van het Jaar centraal. Het boek van dit jaar is ook te koop als vertelplatenset - en dat is weer net anders dan een boek, met andere mogelijkheden. Welke? Dat beschrijf ik in dit artikel: het vijfde en voorlopig laatste deel in mijn blogreeks over het vertelkastje.

Plaat 1 aan de voorkant van het kastje

Ssst! De tijger slaapt
In 2018 is Ssst! De tijger slaapt uitverkoren tot Prentenboek van het jaar. Het is geschreven en geïllustreerd door Britta Teckentrup en uitgegeven door Gottmer. Het is een spannend en interactief verhaal voor 2- tot 4-jarigen:

De tijger slaapt en we willen haar niet wakker maken. Er is alleen een probleem: alle dieren moeten er langs en ze ligt vreselijk in de weg. Gelukkig heeft de slimme kikker een idee: alle dieren zweven een voor een met een ballon over de tijger heen. De lezer wordt aangemoedigd de dieren veilig over de tijger heen te krijgen door te blazen, te aaien, te wiegen en zelfs een slaapliedje te zingen. Zal het alle dieren lukken veilig aan de overkant te komen? En zeg, waar zijn al die ballonnen eigenlijk voor?

Van mini tot maxi
Vanwege de Voorleesdagen is het boek in allerlei varianten te krijgen. Naast het gewone prentenboek  is er een mini-editie met app, een editie met vingerpopje en een vertelplatenset. (En luister ook even naar dit leuke liedje dat erbij gemaakt is.)
De vertelplaten verschillen op een aantal punten van een gewoon prentenboek:

• de platen zijn ongeveer twee keer zo groot (A3, 29,7x42 cm)
• de tekst staat niet bij de illustratie, maar op de achterkant van de vorige plaat, meestal met een verkleinde weergave van de afbeelding behorend bij de tekst (zie ook de foto onderaan)
• de prenten zijn gedrukt op stevige, genummerde losse vellen karton, in plaats van op gebonden papieren pagina's

Voordelen van vertelplaten
Door die verschillen hebben vertelplaten een paar voordelen, in vergelijking met een boek:

• Door het grote formaat zijn de afbeeldingen beter zichtbaar voor een grote groep kinderen. Een prentenboek is geschikter voor gebruik op schoot of knus met een klein groepje op de bank.
• De kinderen kunnen de illustratie blijven bekijken terwijl je leest, omdat de tekst achterop de vorige plaat staat, die nu achteraan in het kastje staat of op de kop op tafel ligt (zie foto onderaan).
• Als je een vertelkastje gebruikt, heb je je handen vrij. Je kunt gemakkelijk dingen aanwijzen, iets uitbeelden terwijl je vertelt, samen met de kinderen bewegingen maken die passen bij het verhaal, een hand-/vingerpopje gebruiken.
• Misschien wel het leukste voordeel: doordat de platen los zitten en stevig zijn, kun je 'special effects' toevoegen aan het verhaal!

Special effects
Je kunt een verhaal extra effect geven door de kaarten op een speciale manier uit het kastje te schuiven. Ik geef een paar voorbeelden aan de hand van 'Ssst! De tijger slaapt.

• Overgang tussen plaat 2 en 3 *) Na de woorden "dat wordt spannend" schuif je de kaart heel langzaam naar rechts weg. Eerst zie je alleen een touwtje, dan pas de kikker met de ballon en als laatste pas of de tijger blijft slapen.
• Overgang tussen plaat 4 en 5. Stop even als de ballon met de schildpad zichtbaar is. Schildpad kijkt bezorgd. Waarom? Ga heel langzaam verder en zie dat tijger wakker is!
• Plaat 8, 9 en 10: schuif plaat 8 met een zwiep eruit, terwijl je "pang!" roept. Plaat 9 kan er vrij snel achteraan. Neem de tijd (pauze) om geschrokken naar de tijger op plaat 10 te kijken voor je verder leest/vertelt.
• De laatste plaat mag weer snel: "verrassing!" 

Dynamiek in het verhaal
Op vergelijkbare wijze kun je bij bijna elk verhaal met vertelplaten spelen met de dynamiek: de afwisseling tussen langzaam en snel. Door platen langzamer of gedeeltelijk te laten zien bouw je de spanning op. Door een plaat snel uit het kastje te trekken zorg je voor een verrassingseffect. Meerdere snelle platen achterelkaar geven een gevoel van haast (leuk bij achtervolgingen).
Je kunt ook met je plaat bibberen (bange hoofdpersoon), schokken (stap voor stap lopen), schudden (onweer, schip op zee), terwijl je hem uit de kast haalt. Experimenteer en geniet!

De achterkant van het titelblad aan de achterzijde van het kastje

*) De nummering kan soms wat verwarrend zijn bij vertelplaten. Ik heb nu de titelpagina niet meegeteld. Kaart 1 is dus de tweede plaat uit de set. Als die zichtbaar is voor de kinderen, zie jij de achterkant van de titelpagina, waarop bij de tekst een grote 1 staat (zie foto's).
Als je plaat 1 eruit trekt, schuif je die achterin, zodat je de tekst bij plaat 2 kunt lezen. Op plaat 2 staat de tekst van plaat 3, en zo verder.