woensdag 26 augustus 2009

Leerkrachten moeten verhalen vertellen!

Nederland heeft geen verteltraditie: Nederlanders lezen. Daar is op zich niks mis mee: lezen is onmisbaar voor je ontwikkeling in onze kennismaatschappij en een boek is een fantastische manier om je even terug te trekken uit de vaak harde werkeliijkheid. Ik heb zelf van kindsaf alles gelezen wat maar in mijn handen kwam. Als leerkracht heb ik jarenlang met veel plezier voorgelezen en kinderen en ouders enthousiast weten te maken voor de bibliotheek.

Slechts af en toe nam ik de tijd om een sprookje uit mijn hoofd te leren en aan mijn leerlingen te vertellen. En als ik dat deed, werd ik telkens weer verrast door de aangename spanning en zelfs kippenvel op het moment dat het verhaal begon en iedereen vol verwachting was voor wat komen zou. En telkens weer werd ik verrast door de gezamenlijke zucht van verlichting wanneer alles aan het eind weer goed was afgelopen.

Ruim twee jaar geleden mocht ik zelf ervaren hoe het was om toehoorder te zijn bij een professionele verteller - de Canadees Dale Jarvis - en was op slag verliefd: op vertellen. Luisteren naar een professionele verteller is een magische belevenis. Je wordt meegenomen op de cadans van de woorden, je ziet de beelden die worden beschreven en beleeft het verhaal alsof je er zelf bij bent. De ervaring is vele malen intenser dan bij een voorgelezen verhaal. Hoe was het mogelijk dat ik dit nog maar zo weinig had meegemaakt in mijn leven?

Het vertellen heeft me sindsdien niet meer losgelaten. Na mijn ervaring bij Dale Jarvis ben ik zelf meer gaan vertellen. Eerst nog als leerkracht, aan mijn eigen groep en aan de groepen van collega’s, later als professioneel verteller. Ik heb een training gevolgd om mijn vaardigheden te verbeteren, ik luister regelmatig naar andere vertellers en ik lees alles wat los en vast zit over vertellen.

Steeds meer raak ik ervan overtuigd dat onderschat wordt wat de potentie van vertellen is, voor het onderwijs en voor de samenleving in het algemeen. Het is meer dan het reproduceren van een van buiten geleerd verhaal. Het heeft alles te maken met communicatie en met het samen delen van ervaringen. En daarom verdient vertellen, in de zin van mondelinge overdracht, een plek in het onderwijs, véél meer dan nu het geval is. Om te beginnen als vaardigheid voor leerkrachten, want een goed voorbeeld doet goed volgen, maar ook in het curriculum voor kinderen.