Vertellen is meer dan de woorden en gebaren

Afgelopen zondag begon het vierde seizoen van Verhalen in het Bos, dat ik sinds 2015 met twee andere vrijwilligers organiseer. Op het programma stond een muzikale vertelvoorstelling van Frans de Vette en Gottfrid van Eck: Volg de olifant. Tijdens deze voorstelling werd me weer eens duidelijk dat vertellen zoveel meer is dan alleen de woorden en gebaren van de verteller. Dat was te danken aan een paar bijzondere bezoekers.

Onverwacht bezoek
We wilden de voorstelling net starten, toen er ineens een hele groep mensen voor de deur stond. Aangezien de zaal maar matig gevuld was, wachtten we graag tot ook zij een zitplek hadden. Maar het was niet het gebruikelijke theaterpubliek dat daar binnenkwam: de groep bestond uit een achttal jongeren met een geestelijke beperking en hun twee begeleiders. Vertrouwend op een goede inschatting van de begeleiders en op de professionaliteit van de vertellers lieten we de voorstelling beginnen.

Spannende voorstelling
Het was spannend. Voor ons - want zou deze groep de vertellers en het publiek niet teveel afleiden? - maar ook voor de begeleiders, zo bleek achteraf.  Een van hen vertelde dat het voor het eerst was dat ze met deze kinderen naar het theater gingen. Hun ouders doen zoiets ook niet met ze, vertelde ze. Dankzij Frans en Gottfrid, die zich niet van stuk lieten brengen door onrustig gedraai, kwijlende monden of gemurmel tijdens de muziek, werd het een succes.

Afwisseling
Ja, er was af en toe wat onrust door lopen of praten, maar nooit zo erg dat ik er helemaal uit was. Ik werd altijd weer teruggetrokken in het verhaal. Dat was voor de aanwezige jongeren niet anders: zakte de aandacht even, omdat één van de vertellers wat langer aan het woord was? Zodra de ander het woord nam, of als Gottfrid op zijn klarinet speelde, dan was de concentratie weer terug.

Het verhaal beleven
Ik heb niet de illusie dat de jongeren het hele verhaal hebben begrepen. Maar maakt dat uit? Ik moest denken aan een opmerking die ik ooit tijdens een workshop hoorde van Hakim Traidia (die van Sesamstraat): jonge kinderen kunnen een verhaallijn nog niet onthouden en daarom is het belangrijk dat er iedere scène voor hen iets te beleven valt. Ik denk dat dit voor mensen met een geestelijke beperking niet anders is. In Volg de olifant was er genoeg te beleven. Anders had deze groep niet een dik uur geluisterd.

Dubbel genieten
Er waren gouden momenten, waarvan ik net zoveel heb genoten als van het verhaal zelf: een jongen die vlekkeloos de dialoog van Frans aanvulde, tot grote hilariteit van de hele zaal. Een ander die de laatste tien minuten niet kon stoppen met schateren, omdat hij (waarschijnlijk) aanvoelde dat het verhaal goed ging aflopen. Een jongen die verwonderd naar zijn eigen handen keek, toen de verteller de grove handen van een soldaat beschreef. Deze jongeren hebben duidelijk genoten: van de sfeer, de beelden, de ervaringen. Een vertelling is zoveel meer dan de woorden van het verhaal!


Nieuwsgierig geworden naar de voorstelling van Gottfrid van Eck en Frans de Vette? Je vindt de speeldata van Volg de olifant in de agenda op de website van Gottfrid.