Dieren in 't stalletje: schimmenspel in de kamishibai

Een paar weken geleden stuurde ik de abonnees van mijn nieuwsbrief Vertelidee een kerstverhaal met een schimmenspel. Ik was afgelopen week pas in de gelegenheid om het ook zelf uit te proberen in de kleutergroep waar ik inval. Hieronder lees je hoe ik het heb aangepakt, met veel tips en foto's!

Tip: Geen stille nacht - een verhaal om mee te doen

Een paar weken geleden pakte ik mijn oude vak weer op, naast mijn vertelwerkzaamheden. Ik werk nu ook als invalleerkracht en heb tijdelijk drie dagen per week mijn 'eigen' kleutergroep. Volgende week is er een kerstviering voor de hele school en daarin staat het prentenboek 'Geen stille nacht' van Nicholas Allan centraal. Ik kende het boek nog niet, maar had het wel al vaker horen noemen door collega-vertellers. Ik snap nu waarom!

3 manieren om verhalen te vertellen met tekeningen

Leerlingen vertellen in de klas vaak wat ze zelf hebben meegemaakt. Maar laat je ze ook wel eens een fictief verhaal vertellen? Dat kunnen ze best! Door bestaande verhalen te gebruiken, bijvoorbeeld bekende sprookjes, kun je je concentreren op de presentatie in plaats van op de inhoud. De kinderen leren zo vaardigheden die later van pas komen bij andere presentaties, zoals een spreekbeurt.
In dit artikel geef ik drie verschillende manieren om een verhaal te presenteren met behulp van tekeningen.
[Het artikel verscheen eerder op onderwijsblog klasvanjuflinda.nl]

Het mirakel van Meppel en andere Sinterklaaslegenden

Ik ben fan van het Sinterklaasjournaal. Ieder jaar zijn er critici die vinden dat het te spannend is voor de doelgroep. Het is kritiek waar ik me dit jaar wel in kan vinden, maar hier in huis genieten we - groot en klein - net als ieder jaar.
Afgelopen week had ik dubbele pret toen het Sinterklaasjournaal met zijn eigen 'oude Drentse verhaal' op de proppen kwam, waarin Sinterklaas twee kinderen redt. Wist je dat er echt oude legendes zijn waarin de goedheiligman kinderen redt en dat hij juist door die verhalen bekend is geworden als kindervriend?

Vertellen: samen in een cocon op reis door tijd en ruimte

"Het gevoel van saamhorigheid maakt vertellen voor mij zo magisch" schreef ik in mijn vorige blog. Afgelopen weekend mocht ik dat weer eens ervaren tijdens een bijzonder vertelevenement: de mythische marathon. Dit was aanleiding om nog eens verder te mijmeren over de magie van vertellen. Hieronder doe ik een poging die magie wat concreter te definiëren. Wat maakt het vertellen van verhalen zo uniek?

Vijf redenen om te vertellen in je klas

De zomervakantie zit er voor alle delen van het land weer op. Voor veel leerkrachten is het begin van het schooljaar ook een moment van bezinning: wat wil je veranderen? Wat heb je altijd al eens willen uitproberen? Misschien is één van die dingen wel 'vaker verhalen vertellen'. Dat kost tijd en oefening, maar hieronder geef ik je vijf redenen om er dit jaar tóch mee te beginnen.
[Dit artikel verscheen eerder op onderwijsblog Klas van Juf Linda.]

Lesidee: collage van een personage

De afgelopen weken experimenteerde ik met het maken van een collage als voorbereiding voor het vertellen van een verhaal. Mijn conclusie was dat collage vooral geschikt is om een goed beeld te krijgen van de (hoofd)personen in een verhaal. Het is ook voor kinderen een geschikte activiteit. In één les kun je beeldende vaardigheden en doelen (verhoudingen, compositie) combineren met taalonderwijs. Hieronder beschrijf ik hoe zo'n les er uit kan zien, in twee varianten.

Experiment met woord en beeld (2): resultaat

Vorige week schreef ik dat ik wilde proberen om een verhaal eens 'anders' voor te bereiden, namelijk door met beeldend werk de nadruk te leggen op beeld en sfeer, en daarbij 'spontaan' een tekst te schrijven. Hieronder zie je het resultaat. Ik wilde onderzoeken of deze aanpak tot nieuwe inzichten leidde voor het verhaal. Het beeldend werken leverde me uiteindelijk meer op dan het schrijven.

Experiment met woord en beeld (1): het idee

Toen ik op de pabo zat, kregen we de opdracht om een linosnede te maken bij een gedicht. De afdruk van de lino en het gekalligrafeerde gedicht werden als een tweeluik in een kader gepresenteerd. Ik vond dit een geweldig inspirerende opdracht. Toch heb ik daarna nooit meer zoiets gemaakt. Ik werk nu met verhalen in plaats van gedichten, en daarbij schilder ik de beelden uit mijn verhalen alleen met woorden. Ik vroeg me af of beeldend werken op papier mijn woorden kan verrijken en zo ontstond een experiment.

De ander begrijpen in een verhaal

Kan een verhaal waarin iemands tong wordt afgesneden en een moeder haar eigen kind vermoordt een mooi verhaal zijn? In eerste instantie wekte het bij mij alleen maar afschuw op. Maar toen ik hetzelfde verhaal in een andere vertaling las, sprak het me ineens wel aan. Hoe dat kwam? Omdat ik inzicht kreeg in de drijfveren van de daders.

De kip of het ei?

Het begon allemaal met een ei... Tenminste, het verhaal dat ik onlangs vertelde voor een groep kleuters. Ik liet een plaatje zien van een ei en vertelde hoe moeder kip het ei uitbroedde. Ik draaide het plaatje om en liet het kuiken zien dat uit het ei was gekomen. Het kuiken at en at en werd steeds groter en veranderde in een kip. Ik draaide het plaatje weer om en liet de kip zien. Maar wacht eens even... dat kan toch niet? Aan de andere kant zat toch een plaatje van een ei?
Hieronder laat ik je zien hoe dit truukje werkt. Met dit origamiraadsel trek je gegarandeerd de aandacht bij elk verhaal over kippen en eieren!

Van verhaal naar film in 6 stappen

De meeste kinderen zullen 'verhalen' vooral associëren met taal en lezen. Maar de woorden en zinnen van een verhaal vormen beelden in ons hoofd. Daarom zijn verhalen ook geschikt als uitgangspunt voor beeldende activiteiten in de klas. Als je dat combineert met het gebruik van computer of tablet is succes verzekerd. Hoe? Maak een film van een verhaal!
Een spannende activiteit die met wat aanpassingen geschikt is voor groep 1 tot en met 8. Je maakt de beelddenkers en dyslectische kinderen in de klas gelukkig omdat het eens niet om (geschreven) woorden gaat. Leuk, creatief en makkelijker dan je misschien wel denkt.
(Dit artikel schreef ik voor onderwijsblog Klas van Juf Linda)

Grimm voor de kleintjes

Afgelopen week was ik bezig met de bewerking van het sprookje "Van de visser en zijn vrouw" en gebruikte daarbij zoals meestal mijn 'dikke Grimm'. Dat is de volledige uitgave van Lemniscaat uit 1981: een dik in rood linnen gebonden boek, met een verantwoorde vertaling en opgeluisterd door gerenommeerde illustratoren.
Voorin het boek staat dat ik het kocht in 1990. Ik was toen net begonnen aan de pabo en liep stage in groep 1. Een sprookjesboek was onmisbaar voor een aankomend juf, vond ik. Maar ik herinner me ook dat het boek me erg tegenviel, want een voorleesboek was het niet, ondanks zijn prachtige uiterlijk. Maar een vertelboek is het wel...

Nationale Voorleesdagen: leren houden van verhalen

De Nationale Voorleesdagen draaien op volle toeren. Al meer dan tien jaar probeert men met voorleesontbijt, voorlezende BN-ers en activiteiten in bibliotheek, school en kinderopvang (jonge) kinderen de liefde voor boeken bij te brengen. Veel minder bekend is dat vrijwel tegelijkertijd  - van 17 tot en met 25 januari - de Vlaams-Nederlandse Vertelweek was. Ik heb geen idee of die timing toevallig is of niet. Feit is dat ook vertelde verhalen een goede bijdrage kunnen leveren aan leesbevordering.