zaterdag 11 april 2015

Van verhaal naar film in 6 stappen

De meeste kinderen zullen 'verhalen' vooral associëren met taal en lezen. Maar de woorden en zinnen van een verhaal vormen beelden in ons hoofd. Daarom zijn verhalen ook geschikt als uitgangspunt voor beeldende activiteiten in de klas. Als je dat combineert met het gebruik van computer of tablet is succes verzekerd. Hoe? Maak een film van een verhaal!
Een spannende activiteit die met wat aanpassingen geschikt is voor groep 1 tot en met 8. Je maakt de beelddenkers en dyslectische kinderen in de klas gelukkig omdat het eens niet om (geschreven) woorden gaat. Leuk, creatief en makkelijker dan je misschien wel denkt.
(Dit artikel schreef ik voor onderwijsblog Klas van Juf Linda)



Maar daar heb ik geen tijd voor...
Je kunt een filmproject zo groot maken als je zelf wilt. Als ik een workshop geef, lukt het me binnen een uur (in de eenvoudigste vorm: tableau vivant met voorgelezen tekst). Ga je tekenen en maak je meer werk van de beeldende opdrachten of laat je de kinderen uit hun hoofd vertellen, dan kost het meer tijd.
Maar het is de tijdsinvestering altijd waard, omdat je in één project aan heel verschillende doelen kunt werken. Je kunt andere - waarschijnlijk veel saaiere - lessen misschien wel schrappen. Om je een indruk te geven, noem ik bij iedere stap kort de aansluitende leerdoelen.
 
Stap 1: vertel een verhaal
Kies een verhaal met een duidelijke opbouw. Vertel het verhaal of lees het zo levendig mogelijk voor. Als je vertelt, kun je het makkelijker naar je hand zetten voor de vervolgopdracht en kun je mimiek en gebaar inzetten om het verhaal te ondersteunen. Dit laatste is een voordeel als de leerlingen bij stap 4 het verhaal gaan verbeelden.

Bij deze stap werk je aan doelen voor begrijpend luisteren (kerndoel 1): leren informatie te verwerven uit gesproken taal.

Stap 2: verdeel het verhaal in scènes
Laat de kinderen kort reageren op het verhaal en analyseer het daarna samen: als het een film zou zijn, welke plaatjes zie je dan achtereenvolgens? Denk hier zelf van te voren goed over na! Afhankelijk van de lengte van het verhaal kom je meestal uit op vijf tot tien scènes.
Gebruik bij het analyseren de begrippen die de kinderen kennen uit de taal-/leesmethode (begin-kern-slot) en de vragen wie/wat/waar/wanneer/waarom?
Schrijf per scène in een paar steekwoorden op het bord wat er te zien is op dat moment van het verhaal: welke personages, welke voorwerpen en wat doen ze?

Bij deze stap werk je aan doelen voor begrijpend luisteren en mondelinge taalvaardigheid (kerndoel 1 en 10): leren verworven informatie structureel weer te geven; strategieën herkennen, verwoorden en gebruiken.

Stap 3: taken verdelen
Een speelfilm of animatiefilm wordt door een heel team van mensen gemaakt. De een is verantwoordelijk voor het beeld, de ander voor het geluid, weer een ander voor de techniek (bijv. bedienen camera). Je kunt kinderen taken geven die aansluiten bij hun interesses of talenten.
Als kinderen in groepjes de scènes gaan uitbeelden, moeten de rollen worden verdeeld en moeten ze het eens worden over de opstelling. Dat is niet voor iedereen gemakkelijk!

Met groepswerk besteed je aandacht aan doelen voor sociaal-emotionele vorming: (kerndoel 37): leren zich te gedragen vanuit respect voor waarden en normen.

Stap 4: bij elke scène een plaatje
Voor iedere scène uit stap twee heb je een digitaal plaatje nodig. Dat kun je op verschillende manieren maken, afhankelijk van je leerdoelen en beschikbare tijd.
  • Maak van iedere scène een tekening. Het resultaat kun je scannen (opslaan als .jpg of .jpeg) of fotograferen.
  • Verbeeld scènes met spelmateriaal op een verteltafel (poppetjes, (lego)blokken, geknutseld decor) en maak hiervan foto's.
  • Laat de kinderen in een spelles de scènes uitbeelden in een tableau vivant (standbeelden) en maak daarvan foto's.
Maak je film compleet met een beginpagina met een mooi versierde titel en een eindpagina waarop staat vermeld door wie het filmpje is gemaakt. Deze kun je door de kinderen laten schrijven en versieren of (laten) maken op de computer. Maak ook van deze twee pagina's een foto of scan. Het is belangrijk dat alle foto's/tekeningen hetzelfde (liggende) formaat hebben.

Bij deze stap werk je aan doelen voor kunstzinnige vorming (kerndoel 54): leren beelden, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

Stap 5: alle plaatjes achter elkaar
Zet alle plaatjes en de begin- en eindpagina in de goede volgorde als een diashow achter elkaar.
Ik werk zelf het liefst met een tablet (iPad), omdat je die ook kunt gebruiken als camera en je de foto's dan gelijk paraat hebt om te verwerken. Er zijn talloze apps waarmee je foto's en geluid kunt combineren. Ik heb goede ervaringen met SonicPics (€1,99)  Binnen een minuut sleep je de foto's die je nodig hebt van de camerarol naar de app.
Je kunt het ook op de computer doen, bijvoorbeeld in Powerpoint, maar dat is bewerkelijker.

Bij deze stap (en de volgende) werk je aan doelen voor natuur en techniek (kerndoel 44): leren relaties te leggen tussen werking, vorm en gebruik.

Stap 6: spreek het verhaal in
Laat per scène een kind het verhaal vertellen.  In stap 1 tot en met 4 zijn de kinderen al intensief met het verhaal bezig geweest en meestal kunnen ze het daardoor al aardig verwoorden. Een keer oefenen is nooit verkeerd. Als je geen tijd hebt om te oefenen, kun je het ook laten voorlezen.
Je kunt het verhaal nog verder verlevendigen door het toevoegen van geluidseffecten: kloppen op de deur, het brullen van een dier, enzovoort.
Tijdens de opname moet het muisstil zijn in de klas en moeten de geluidseffecten op het goede moment gemaakt worden: dat vinden kinderen heel spannend.

Bij deze stap werk je aan doelen voor mondelinge taalvaardigheid (kerndoel 2): leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken.

Klaar en kijken maar!
De meeste apps hebben een paar minuutjes nodig om alle data te verwerken en dan komt het spannendste moment: de kinderen zullen zich verdringen voor het beeldscherm om "hun stukje" van de film goed te kunnen zien.
Uiteraard kun je de film ook exporteren (e-mailen, of via iCloud of Dropbox) en dan op het digibord laten zien. Het eindresultaat van SonicPics is in HD-formaat, dus geschikt voor een groot scherm.

Het resultaat is een product dat de kinderen individueel niet hadden kunnen maken, maar waar iedereen toch zijn eigen herkenbare stukje aan heeft bijgedragen. Apetrots zijn ze dan!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten