Science & Storytelling (2) - je eigen verhalen maken

Een half jaar geleden beschreef ik hoe verhalen het onderwijs in natuur en techniek kunnen versterken. Een van de methoden die ik noemde, is het vertellen van verhalen die een natuurwetenschappelijk verschijnsel uitleggen. Die verhalen zijn niet moeilijk om zelf te maken. Het artikel daarover had je nog te goed. Bij deze...

Verhalen die iets uitleggen
Het klinkt misschien ingewikkeld: natuurwetenschappelijke verschijnselen in verhaalvorm gieten. Maar toen ik er wat langer over nadacht, besefte ik dat iedere kleuterjuf dat kent! Er zijn talloze prentenboeken die verschijnselen uit de biologie uitleggen, waaronder hele bekende zoals Rupsje Nooitgenoeg. Maar ook andere verschijnselen kun je met een verhaal aan jonge kinderen verduidelijken. Het allereerste (!) verhaal dat ik ooit als juf vertelde ging over de kringloop van water, met een regendruppel als hoofdpersoon.

Kloppende informatie
Om een verhaal te gebruiken voor je lessen biologie, natuur of techniek, moet de informatie in het verhaal natuurlijk wel kloppen. Rupsje Nooitgenoeg is wat dat betreft een grensgeval: want welke rups eet er nou snoep en koek? De cyclus van ei naar rups, cocon en vlinder zijn echter wel heel verhelderend weergegeven. En er komt ook geen magie aan te pas, zoals in sommige verklarende sprookjes of mythen. Die zijn ook mooi, maar dienen een ander doel.

Zelf een verhaal maken
Natuurlijk bestaat er niet over elk onderwerp al een verhaal; de kans is groot dat je zelf aan de slag moet. Begin met een grondige analyse: welke elementen zijn onderdeel van het verschijnsel dat je wilt beschrijven? Schrijf er zoveel mogelijk op. Bij het verhaal van de regenboog, dat we in een workshop maakten, waren dat o.a. zonlicht, regendruppels en wolken.

Van begin tot eind
Kies uit de lijst van elementen een die je gebruikt als hoofdpersoon van je verhaal. Wat maakt hij/zij mee? Welke personages/elementen komt hij tegen? Werken ze mee of tegen? Hoe loopt het af? Geef je personages emoties. Die spelen bij een natuurlijk fenomeen uiteraard geen rol, maar in een verhaal zijn ze nodig om er spanning aan te geven en de personages tot leven te brengen.

Voorbeelden op mijn website
Het ene onderwerp leent zich beter tot een verhaal dan het andere. Ik vermoed dat verschijnselen uit biologie eenvoudiger om te zetten zijn in een verhaal dan bijvoorbeeld natuurkundige of scheikundige verschijnselen. Hoewel ik me ook wel iets kan voorstellen bij een verhaal over atomen die elkaar afstoten of aantrekken. Ter inspiratie heb ik op de verhalenpagina op mijn website een aparte categorie 'science' gemaakt. Heb jij ook nog goede voorbeelden? Dan hoor ik het graag!