Science & Storytelling (1)

De zomervakantie lijkt al een eeuwigheid geleden. Maar weet je nog, die hittegolf met temperaturen boven de 40ºC? Precies in die week nam ik in Kerkrade deel aan een Europese conferentie voor vertellers. Op het programma stond onder andere een keuzeworkshop over Science & Storytelling. Daar móest ik natuurlijk bij zijn, want een paar weken eerder had ik net mijn workshop techniek (met verhalen) voor kleuters afgerond.

Atomium te Brussel (door Klaus Heller op Pixabay)

Het wiel opnieuw uitvinden
Voor mijn techniekworkshop had ik zelf een concept bedacht, waarbij ik een verhaal gebruik om creativiteit te stimuleren en een technische oplossing te vinden. In de workshop geleid door Giovanna Conforto kwam ik er achter dat er meer mensen zijn die natuurwetenschap en storytelling helemaal geen rare combinatie vinden! Er bestaan wereldwijd verschillende projecten die het gebruik van narratieve technieken in natuurwetenschappelijk onderzoek en onderwijs onderzoeken. Ik heb dus misschien wel het wiel opnieuw zitten uitvinden.

Verstrooide professor
De wereld heeft natuurwetenschappers nodig. Dankzij hun onderzoeken en uitvindingen kunnen we grote uitdagingen aan, zoals de klimaatverandering en voedselproductie voor een groeiende wereldbevolking. Maar de exacte vakken hebben een imagoprobleem: er duikt al gauw een karikaturaal beeld op van een verstrooide uitvinder of de gedachte 'veel te moeilijk al die formules'. Dit imago helpt niet om kinderen te motiveren voor een carrière in techniek of wetenschap.

De kloof overbruggen
Er gaapt een enorm kloof tussen de wetenschapper en de leek. Met verhalen kun je die overbruggen. Wetenschappers kunnen verhalende technieken gebruiken om hun - inderdaad vaak gecompliceerde - onderwerpen op een begrijpelijke manier te presenteren aan de rest van de wereld. Een deel van het werk van verhalenvertelster Giovanna Conforto bestaat uit het scholen en begeleiden van wetenschappers in die technieken.

Uitdaging voor het onderwijs
Wanneer kinderen en jongeren door goede verhalen geïnteresseerd worden in natuur en techniek, is de kans groter dat ze later voor een loopbaan in 'science' zullen kiezen. Wetenschappers kunnen daar zelf aan werken, maar er ligt ook een duidelijke rol voor het onderwijs. Giovanna benoemde drie methodieken voor storytelling in het natuurwetenschappelijk onderwijs:

• Het verhaal vertellen van beroemde wetenschappers (biografieën)
• Verhalen vertellen met een natuurwetenschappelijke inhoud
• 'Wat als...?' verhalen bedenken

Eureka!
Biografieën van wetenschappers laten zien wat hen drijft: waar waren ze naar op zoek, waarom en hoe vonden ze wat ze zochten? Een uitvinding wordt dan een persoonlijk verhaal, dat je gemakkelijker onthoudt en meer aanspreekt, dan de uitleg hoe iets werkt. Daarnaast bevatten veel van die biografieën anekdotes die zelfs voor kinderen van de basisschool leuk kunnen zijn. Denk aan Archimedes die in bad zijn uitvinding deed en naakt de straat op rende onder het uitroepen van 'Eureka' ('Ik heb het!') En wist je dat Carl Benz zijn eerste auto bouwde, om een einde te maken aan de ondraaglijke stank van paardenmest op straat?

Verhalen die uitleggen
Soms zit er in zo'n biografisch verhaal ook al een stukje uitleg: Archimedes zag het niveau van het water in zijn bad stijgen en begreep hoe dat kwam. Toen Newton een appel op zijn hoofd kreeg, trok hij de conclusie dat die door een onzichtbare kracht naar de aarde werd getrokken. Het is dan dus meteen een verhaal met natuurwetenschappelijke inhoud (de tweede hierboven genoemde methode). In mijn volgende blog leg ik uit hoe je je eigen verhalen kunt maken met natuurwetenschappelijke inhoud. Dat is minder moeilijk dan het klinkt!