vrijdag 24 november 2017

Kamishibai 3: vertelplaten

Dit is het derde artikel in een reeks over de kamishibai. In het eerste deel leg ik uit wat een kamishibai of vertelkastje is. In het tweede artikel beschrijf ik waar je op kunt letten bij de aanschaf of het bouwen van een kastje. In dit artikel vertel ik meer over de vertelplaten voor in de kamishibai: waar kun je ze krijgen en hoe kun je ze zelf maken? Want zonder platen heb je natuurlijk niets aan je mooie kastje...

Fabel 'Haas en Schildpad' voor de kamishibai, door Melanie Plag / Babboes
Kinderboekenwinkel
De kinderboekenwinkels waar je vertelkastjes krijgt, verkopen natuurlijk ook vertelplaten. Meestal is dit maar een beperkte voorraad, een selectie van de boekverkoper. Vaak zijn het vertelplatenversies van klassieke prentenboeken ( Wij gaan op berenjacht, Dikkie Dik) of van het Prentenboek van het Jaar (Boer Boris). Sommige winkels hebben een ruimer aanbod, zoals de Kleine Kapitein in Rotterdam en bijbehorende webwinkel Kinderboekpost. (Daniël Albering van de Kleine Kapitein maakte trouwens ook dit heldere instructiefilmpje over het gebruik van de kamishibai.)

Uitgever van prentenboeken
Wil je meer keus, dan kun je je rechtstreeks wenden tot de uitgevers. Onderstaande uitgevers geven een deel van hun prentenboeken ook als vertelplatenset uit en verkopen die in hun webshop. Dit betekent dat je boek en platenset naast elkaar kunt gebruiken: het vertelkastje voor in de grote groep en het boek voor de kinderen om het verhaal (zelfstandig) na te lezen.
  • Uitgeverij de Eenhoorn: Vlaamse uitgever met grote collectie vertelplaten voor een brede leeftijdsgroep. Daar zitten bekende gezichten bij, zoals het heksje Lotje (Lieve Baeten) en Prinses Arabella (Myro Freeman), maar ook minder 'gewone' platen van eigenzinnige illustratoren zoals Carl Kneut. Als je iets bijzonders zoekt, moet je hier een keer gaan struinen.
  • Lemniscaat: heeft als uitgever van prentenboeken geen introductie nodig. Enkele van die sfeervolle boeken zijn verkrijgbaar als vertelplatenset. Van mij mochten dat er veel meer zijn!
  • Buro extern: minder bekende uitgever van educatief materiaal. Ik ken ze van de prentenboekjes voor NT2 onderwijs, met versies in o.a. Turks en Arabisch. Het zijn leuke verhalen geschreven door bekende kinderboekenauteurs met tekeningen van gerenommeerde illustratoren. Een groot deel van de boeken is verkrijgbaar als vertelplatenset. Helaas zijn ze wel behoorlijk prijzig.
Gespecialiseerde uitgever
Bij sommige vertelplaten kun je aan de vormgeving en details zien dat ze oorspronkelijk gemaakt zijn voor een prentenboek. (Toegegeven, ik ben daar nogal krenterig in.) Onderstaande uitgevers hebben zich daarentegen volledig toegelegd op het uitgeven van vertelplaten.
  • Sieteleguas: Spaanse uitgeverij met een grote collectie platen. Ik vind ze niet allemaal even mooi, maar er zitten pareltjes tussen. In het Nederlands is de keuze beperkt, maar bijna alle verhalen hebben ook een Engelse versie. Er zijn speciale sets met bijpassende achtergrondmuziek of bijbehorende losse figuren. Nadeel: stevige verzendkosten, maar minder als je meer bestelt - hoe verleidelijk is dat?
  • De Schatkoffer: levert alleen bijbelverhalen, maar die zien er dan wel prachtig uit! De illustraties zijn speciaal voor de kamishibai gemaakt, door bekende illustratoren. Kijk eens naar het scheppingsverhaal door Els van Egeraat: die wil je eigenlijk gewoon hebben.
  • Babboes: ja, dat ben ik! Ik tekende de bekende fabel van de schildpad en de haas voor eigen gebruik en heb die laten drukken. Ik heb geen webshop, maar je kunt bestellen door een berichtje te sturen. Ik wil op termijn nog meer sets maken, maar helaas is het nogal tijdsintensief werk (en geen prioriteit), dus dat kan nog even duren. Wie weet...
Zelf maken
Vertelplaten zijn niet goedkoop. De meeste sets kosten rond de 30 euro. Als je budget maar beperkt is en je een beetje creatief bent, kun je je eigen platen maken. Gebruik daarvoor stevig A3 tekenpapier, 200 grams of meer. Dit kun je krijgen bij speciaalzaken die teken- en schildermateriaal verkopen.
Een paar suggesties voor het maken van illustraties:
  • Tekenen of schilderen. Je hoeft geen begenadigd kunstenaar te zijn om dit te kunnen. Voor kamishibai geldt vaak: hoe eenvoudiger hoe beter. Eenvoudige lijnen en kleurvlakken en cartoon-achtige personages werken prima. Werk groot, want kleine details zie je toch niet van een afstandje. Met een beetje lef kun je elk verhaal omtoveren in een kamishibai-verhaal.
  • Papiercollage. Knip het silhouet van figuren en voorwerpen uit je verhaal uit gekleurd papier. Je kunt online plaatjes zoeken om als voorbeeld/mal te gebruiken. Of maak je eigen verhaal met vouwwerkjes zoals vis, olifant, hond, enzovoort.
  • Gebruik prentenboeken: knip de plaatjes uit een oud prentenboek en plak die op. Kun je het niet over je hart krijgen om in boeken te knippen, kopieer de plaatjes dan. Op die manier kun je ze ook vergroten. (Kopiëren mag officieel natuurlijk niet, maar als je de kopie naast het originele boek gebruikt, lijkt me dat niet zo'n probleem.)
Afwerking
Als je de platen vaker wilt gebruiken kun je ze (laten) plastificeren. Hou er rekening mee dat de platen daardoor wel iets groter dan A3 worden: controleer of dit in je kastje past of gebruik iets kleiner papier. Plastificeren heeft als voordeel dat je platen steviger zijn, maar het nadeel is dat ze glimmen. Bij (fel) lamplicht kan dat laatste erg storend zijn.
Wil je je kunstwerken niet plastificeren, maar ben je bang dat ze stuk gaan? Dan kun je ze (laten) scannen en afdrukken en deze afdrukken gebruiken. Je zult dan meteen merken waarom 30 euro voor een set helemaal niet zo'n gekke verkoopprijs is ;-)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten