Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed is ontstaan uit de fusie van de vroegere diensten voor Monumentenzorg en voor Oudheidkundig Bodemonderzoek en valt onder het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De dienst registreert alle vondsten in Nederland en onderzoekt wat bewaard moet blijven, en beheert de archeologische depots en het monumentenregister. Daarnaast beheert de dienst de kunstcollectie van het rijk.
Het gebouw
Ik heb me er altijd een beetje over verwonderd dat deze instelling die zich voornamelijk bezighoudt met 'oude' dingen, sinds 2009 is gevestigd in zo'n hypermodern glazen gebouw: het lijkt zo tegenstrijdig. Maar een belangrijk onderdeel van de dienst is de enorme bibliotheek met (oude) cultuurhistorische boeken, foto's en tekeningen, en archeologische vondsten. Een groot deel van de collectie moet onder speciale omstandigheden bewaard worden (temperatuur, luchtvochtigheid) en dat is in een gebouw zoals dit goed te verwezenlijken.
De rondleiding
Tijdens de rondleiding werd uitgebreid uit de doeken gedaan hoe de Spaanse architect Juan Navarro Baldeweg tot het ontwerp is gekomen. Zo blijkt de vormgeving te verwijzen naar een ouderwetse stolpboerderij (dat had ik er nou nooit in gezien) en zit het gebouw vol technische snufjes voor verwarming en geluidsdemping. Op prominente plaatsen in het gebouw staan kunstwerken uit de rijkscollectie en er is een mooie plek gevonden voor een enorm glas-in-loodraam van de koekjesfabriek die vroeger op deze locatie stond. Maar het interessantste object vond ik toch wel het paard...
Het paard
Het enorme skelet van een paard kijkt vanuit de vide uit op de ondergelegen bibliotheek. Het markeert de plek in het gebouw waar onderzoek wordt gedaan naar dierlijke vondsten en waar tevens een verzameling dierenbotten bewaard wordt. Maar wat blijkt? Het paard hoort eigenlijk helemaal niet bij de collectie! Het is geen archeologische vondst, maar het heeft wel een mooi verhaal.
Van Albert Heijn...
Toen het paard nog leefde, was het het favoriete rijdier van Albert Heijn - de oprichter van de alom bekende supermarktketen. Toen het dier ziek werd, maakte Albert zich grote zorgen en liet het onderzoeken bij de diergeneeskundige faculteit van de Universiteit Utrecht. Het mocht niet baten: het dier stierf bij de universiteit. Een medewerker verzekerde de heer Heijn dat hij er goed voor zou zorgen. Hij prepareerde het kadaver zorgvuldig en nam het mee naar huis (!) waar hij het stalde.
... naar Sinterklaas
Later kwam de nieuwe eigenaar van het paard te werken bij de dienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek in Amersfoort en vroeg aan zijn baas of het dier een plek op zijn werk kon krijgen, bij zijn knokige lotgenoten. Geen sprake van, was het antwoord: nu is het een paard en straks komt de volgende medewerker met zijn opgezette hond of kat en is er geen houden meer aan.
De medewerker en zijn collega's waren hier niet over te spreken en gingen over tot een ludieke actie. Op 5 december werd het paardenskelet opgetuigd als het paard van Sinterklaas en aldus bij de dienst naar binnengebracht. Sindsdien behoort het tot de inventaris en is het zelfs meeverhuisd naar de nieuwbouw, waar het nu dus een prominente plek heeft gekregen.
Waarom vertel ik dit?
Ik vond het een prachtig verhaal. Het illustreert bovendien dat verhalen beklijven. De hele rondleiding was boeiend, maar dít is het eerste wat ik thuis vertelde en dit is ook wat ik over een paar jaar waarschijnlijk nog weet. In een verhaal identificeer je je met de hoofdpersoon en zijn worsteling om alles tot een goed eind te brengen (waar laat ik dat paard?). Omdat je tijdens het vertellen meeleeft, onthoud je het veel beter dan losstaande feiten - hoe interessant die ook mogen zijn.
Meer informatie
Een aantal jaar geleden volgde ik een workshop van de Canadees Dale Jarvis, verhalenverteller én erfgoeddeskundige. Eén van de dingen die hij benadrukte was om op zoek te gaan naar persoonlijke verhalen: zoals ik hierboven ook aangeef, leren die verhalen ons veel meer over de geschiedenis dan feiten zoals jaartallen en bouwwijze. Onlangs schreef Dale hierover op zijn blog in een artikel over het vertellen van historische verhalen.
Wil je het paard zelf aanschouwen en bovendien meer leren over het schitterende gebouw van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed? Er is iedere derde vrijdag van de maand een (gratis!) rondleiding.
 |
| Het paard van Albert Heijn... of was het toch van Sinterklaas? |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten