Een taart van woorden

Verhalen vertellen is net zoiets als taarten bakken. Dat klinkt wellicht een beetje vreemd, maar de vergelijking kwam spontaan bij me op toen ik een nieuw verhaal aan het instuderen was. Toen ik er wat langer over nadacht, ontdekte ik steeds meer overeenkomsten. Taart bakken bleek een uitstekende metafoor.

Woorden kneden
Vorige week was ik bezig met de voorbereiding van een vertelvoorstelling en het ging een beetje moeizaam. De woorden kwamen niet. Ik stond te hakkelen en loze gebaren te maken met mijn handen. Ik liet me daardoor niet ontmoedigen: het komt altijd weer goed. Dat is een kwestie van doorzetten.  "Net als bij deeg," dacht ik ineens, "dat is ook eerst stug, met veel klonten, maar wordt na veel kneden toch soepel."  Ik kneedde verder aan mijn verhaal en het werd uiteindelijk een succes.

De juiste ingrediënten
Toen ik er verder over nadacht, bleek deze spontane vergelijking nog beter te passen dan ik in eerste instantie dacht. Net als een appeltaart heeft een verhaal verschillende ingrediënten die je in de juiste verhouding moet toevoegen voor een goed resultaat. Er is een plot, er zijn personages, dialogen, beschrijvingen. Een verhaal met alleen maar uitvoerige beschrijvingen wordt gortdroog en niet te verteren. Klopt het plot niet, dan zakt het in elkaar als een slechtgebakken cake. Dialogen maken het sappig, maar teveel is ook niet goed.

De juiste vorm
Als je de goede mix gevonden hebt, ben je er nog niet: nu moet alles nog in de juiste vorm gegoten worden en moet de taart gebakken worden op de juiste temperatuur. Vertel je het verhaal vanuit het personage of als alwetend verteller? Met veel vuur of op onderkoelde toon? Gebruik je alleen maar woorden of beeld je gebeurtenissen en emoties uit? En last but not least: de timing! Teveel haast is funest voor je taart verhaal.

Tot slot: de afwerking
Als je taart mooi uit de oven komt ben je gelukkig en wil je hem graag mooi presenteren. Bij een vertelvoorstelling is het niet anders. Decor en aankleding zijn de kersen op de taart. Zij verleiden de mensen om een hapje te proeven. En ook al is de decoratie prachtig, als wat eronder zit niet goed is, gaan de mensen toch met een bittere nasmaak naar huis.

Zelfde recept, andere taart
Iedereen heeft zijn succesnummers. Dat geldt voor bakkers en voor vertellers. Maar al gebruik je dezelfde ingrediënten en hetzelfde recept, het resultaat is iedere keer net anders. Maar één ding is wel altijd hetzelfde: het is lekker en smaakt naar meer!

Ook een keer proeven?
 Wil je ook een keer proeven uit mijn keuken? De aanleiding voor dit artikel was mijn voorstelling De smid en zijn vrouw: twee verhalen over vuur en water, liefde en dood (12+, 30 minuten). Bel of mail gerust voor meer informatie.

Heerlijke taart bij een Duitse 'Konditorei', tijdens mijn vakantie.